در محضر آیاتی از سوره مبارکه نحل

  سوره مبارکه نحل،آیه ۶۶

«وَإِنَّ لَكُمْ فِي الأَنْعَامِ لَعِبْرَةً نُّسْقِيكُم مِّمَّا فِي بُطُونِهِ مِن بَيْنِ فَرْثٍ وَدَمٍ لَّبَنًا خَالِصًا سَآئِغًا لِلشَّارِبِينَ »

«و در دامها قطعا براى شما عبرتى است از آنچه در [لابلاى] شكم آنهاست از ميان سرگين و خون شيرى ناب به شما مى‏نوشانيم كه براى نوشندگان گواراست»

تولید شیر

خداوند می‌فرماید از سرگین و خون چهارپایان شیری خالص وگوارا را خارج کردیم. با آنکه شیر از بین دو امر نجس خارج می شود (خون و سرگین) اما همراهی این دو نجس تاثیری در آن ایجاد نمی‌کند و شیر نه طعمی از نجاست می‌گیرد و نه رنگ و بویی از آن. تفاسیر عرفانی می‌گویند انسان افراطی و تفریطی نیز می‌تواند معتدل باشد و عمل او بویی از افراط و تفریط نداشته باشد، همانطور که شیر بسیار گواراست اعتدال نیز برای آن‌کس که از ان بهره ببرد گواراست.

گوارا بودن شریعت

همانطور که شیر غذای افراد در سنین مختلف است و همگان به آن رغبت دارند، شریعت نیز اختصاص به همگان دارد و برای همگان گواراست، اگر ناگوارایی و بی‌رغبتی وجود دارد یا به جهت افراط و تفریط از جانب بندگان است یا به دلیل آنکه فطرت از سلامت لازم برخوردار نیست.

غیر قابل نفوذ

• شیر با آنکه از میان دو متنجس می‌گذرد ولی رنگی از آن نمی‌پذیرد، ما نیز از شیر کمتر نباشیم و اگر در کنار فردی معصیت کار قرار گرفتیم رنگ و بویی از آن نپذیریم.
• همانطور که شیر رنگی از نجاست و خباثت نمی‌پذیرد گاهی فرزند فرد معصیت کار نیز رنگی از خباثت والدینش نمی‌گیرد و بر فطرت اولیه‌اش باقی می‌ماند.

توجه به شریعت

بعضی از تفاسیر می‌گویند سرگین و خون مصداق دو گروه هستند که یک گروه صرفاً به ظواهر شریعت اکتفا می‌کنند به عنوان مثال در نماز فقط توجه به صحت قرائت دارند بی آنکه به باطن نماز نیز بپردازند و گروه دیگر توجهی به ظاهر شریعت ندارند و فقط در پی باطن شریعت هستند و احکام آن را رعایت نمی‌کنند درحالیکه از دیدگاه اسلام باید هم توجه به ظاهر داشت و هم توجه به باطن، چنین دینی گوارای فطرت است.

تسخیر نفس

قرآن در ارتباط با انعام (چهارپایان) می‌گوید: «وَإِنَّ لَكُمْ فِي الأَنْعَامِ لَعِبْرَةً »؛«برای شما در چهارپایان عبرتی است» آن عبرت این است که انسان می‌تواند به راحتی آن را تسخیر کند: از آن شیر بدوشد، بر آن سوار شود، بارش را به او تحمیل کند و… .

نفس نیر به تعبیر تفاسیر عرفانی در حکم انعام و مرکبی قابل تسخیر است که در تسخیر انسان است، از این مرکب باید به خوبی استفاده کند و بندگی حق را به جا اورد.

«نُّسْقِيكُم مِّمَّا فِي بُطُونِهِ» خداوند خود را ساقی انعام معرفی می‌کند تا بدانیم تولید شیر از انعام فعل خدای سبحان است گرچه واسطه‌هایی نیز در میان بوده است.

تاریخ جلسه: ۹۷/۳/۹ ـ جلسه ۱۲

«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»