در محضر امام رضا (ع) ـ بخش بیست و ششم

جایگاه پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله

عبدالسلام ابن صالح هروی می‌گوید:

«قُلْتُ لِعَلِی بْنِ مُوسَى الرِّضَا ع یا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ ص مَا تَقُولُ فِی الْحَدِیثِ الَّذِی یرْوِیهِ أَهْلُ الْحَدِیثِ أَنَّ الْمُؤْمِنِینَ یزُورُونَ رَبَّهُمْ فِی مَنَازِلِهِمْ فِی الْجَنَّة فَقَالَ ع یا أَبَا الصَّلْتِ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى فَضَّلَ نَبِیهُ مُحَمَّداً ص عَلَى جَمِیعِ خَلْقِهِ مِنَ النَّبِیینَ وَ الْمَلَائِكَةِ وَ جَعَلَ طَاعَتَهُ طَاعَتَهُ وَ مُتَابَعَتَهُ مُتَابَعَتَهُ وَ زِیارَتَهُ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ زِیارَتَهُ‏ فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَ‏ «مَنْ یطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ‏»[۱] وَ قَالَ‏ «إِنَّ الَّذِینَ یبایعُونَكَ إِنَّما یبایعُونَ اللَّهَ…‏»[۲] وَ قَالَ النَّبِی ص مَنْ زَارَنِی فِی حَیاتِی أَوْ بَعْدَ مَوْتِی فَقَدْ زَارَ اللَّهَ تَعَالَى وَ دَرَجَةُ النَّبِی ص فِی الْجَنَّةِ أَرْفَعُ الدَّرَجَاتِ فَمَنْ زَارَهُ فِی دَرَجَتِهِ فِی الْجَنَّةِ مِنْ مَنْزِلِهِ فَقَدْ زَارَ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى…»[۳]

«به علی بن موسی الرضا علیه‌السلام گفتم: «یابن رسول‌الله! چه می‌گویی درباره حدیثی که اهل حدیث روایت می‌کنند که مؤمنین پروردگارشان را در منازل‌های بهشتی خود زیارت می‌کنند؟» حضرت فرمودند: به درستی که خداوند پیامبرش محمّد صلّی‌الله علیه وآله را بر جمیع مخلوقاتش از پیامبران و ملائکه برتری داده است و اطاعت از او را، اطاعت از خودش و تبعیت از او را، تبعیت از خودش و زیارت او را در دنیا و آخرت، زیارت خودش قرار داده است. خداوند فرموده است: «کسی که از پیامبر اطاعت کند از خداوند اطاعت کرده است» و نیز فرموده است: «همانا کسانی که با تو بیعت می‌کنند تنها با خداوند بیعت می‌کنند…» و پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند:«کسی که در زمان حیات و یا بعد از مرگم من را زیارت کند، خداوند را زیارت کرده است. » و درجه و مقام پیامبر صلى اللَّه علیه و آله در بهشت از تمام درجات بالاتر است، پس هر كس از درجه و مقام خود در بهشت، حضرت رسول صلى اللَّه علیه و آله را زیارت كند، خداوند تبارك و تعالى را زیارت كرده است»

زائر در زیارت حضرات معصومین به ایشان عرضه می‌دارد:

«أَتَیتُكَ زَائِراً عَارِفاً بِحَقِّك»[۴]

«نزد تو آمدم در حالی‌که زائر تو هستم و به حق تو معرفت دارم»

منظور از معرفت داشتن به حق ایشان، شناخت جایگاهی‌ست که خداوند به این بزرگواران عطا کرده است و آن جایگاه همان وجوب متابعت از ایشان است. بیعت با اهل‌بیت علیهم‌السلام، بیعت با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و بیعت با ایشان، بیعت با خدای سبحان است.

در ادامه روایت حضرت امام رضا علیه‌السلام از پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله نقل می‌کنند:

«…مَنْ أَبْغَضَ أَهْلَ بَیتِی وَ عِتْرَتِی‏ لَمْ یرَنِی وَ لَمْ أَرَهُ‏ یوْمَ الْقِیامَةِ وَ قَالَ‏ إِنَّ فِیكُمْ مَنْ لَا یرَانِی بَعْدَ أَنْ یفَارِقَنِی‏…»[۵]

«اگر کسی اهل بیت مرا دشمن بدارد در روز قیامت، او مرا نمی‌بیند و من نیز او را نخواهم دید. در بین شما کسانی هستند که بعد از موت دیگر هیچ‌وقت مرا نمی‌بینند»

زیارت اهل‌بیت به منزله زیارت خداوند سبحان است

طبق صریح فرمایشات امام رضا علیه‌السلام اگر زیارت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله زیارت خود خدا و زیارت اهل‌بیت زیارت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به حساب بیاید؛ پس زیارت اهل‌بیت زیارت خداوند و توجه به ایشان توجه به خود خداست. بنابراین مردم در دنیا نیز از دیدار خدا محروم نیستند؛ زیرا با زیارت اهل‌بیت علیهم‌السلام گویا خدا را زیارت کرده‌اند. (بسیاری از روایت‌ها بیانگر آن است که زیارت امام حسین علیه‌السلام یا زیارت امام رضا علیه‌السلام به منزله زیارت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌باشد)

زیارت در لغت به معنای حضور در محضر طرف مقابل است؛ بنابراین معنای جمله «زائر اهل بیت زائر خداست» این است که زائر اهل‌بیت، نظر به خود خدا می‌کند.

به عقیده استاد بروجردی، تنها زیارت از نزدیک چنین خاصیتی ندارد بلکه هرگاه فرد در مجالس منسوب به اهل‌بیت یا حتی کنج خانه خویش، دلش را روانه بارگاه مطهر ایشان کند و با حضور قلب، سلامی از راه دور دهد؛ از آن جهت که «بُعد منزل نبود در سفر روحانی»؛ نه تنها زائر اهل‌بیت محسوب می‌شود بلکه زائر خدا نیز می‌شود؛ یعنی در همین عالم ماده، به شهود خواهد رسید.

تاریخ جلسه: ۸۶/۱۱/۱ ـ جلسه ۱۵

این جلسه ادامه دارد…

«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»

[۱] سوره مبارکه نساء، آیه۸۰

[۲] سوره مبارکه فتح، آیه۱۰

[۳] عیون اخبارالرضا، ج۱، ص۱۱۵

[۴] کامل الزیارات، النص، ص۳۰۲

[۵] عیون اخبارالرضا، ج۱، ص۱۱۶