شناخت امام زمان (عج) ـ بخش هشتم

جلوه‌گری امام زمان عج در همه حال

به لطف حضرت حق، در كلاس امام زمان شناسی قرارمان بر این است كه از جهالت نسبت به حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه دور شویم. در زیارت روز جمعه، با عنوان «نور الله» به امام زمان عجّل‌الله‌فرجه سلام می‌دهیم و باور داریم حضرت همواره در حال جلوه‌گری هستند. اگر بین ما و اماممان حائل و مانع وجود دارد و جلو‌ه‌گری او را مشاهده نمی‌كنیم به جهت جهل ماست. این جهل عرضی است نه ذاتی، بنابراین اگر اندكی توجه و تلاش داشته باشیم، به عنایت خود حضرت، جهل قابل رفع است «ان‌شاءالله»

سرگردانی جاهلان در دوره غیبت

امام عسكری علیه‌السلام در بیان خصوصیات دوره غیبت می‌فرمایند:

«إِنَّ لَهُ غَیبَةً یحَارُ فِیهَا الْجَاهِلُون»[۱]‏»

«در زمان غیبت، جاهلان حیران هستند»

تنها چیزی كه در دوره غیبت ما را یاری می‌كند تا به مقصد و مقصود برسیم علم و معرفت است.

اگر ما در زندگی اساسمان بر كسب معرفت باشد، به لطف حضرت حق نسبت به وظائف و مسئولیت‌هایی كه در زمان غیبت بر عهده ماست واقف شده و از حیرت و سرگردانی رها می‌شویم.

تحت ولایت اولیاء الله نبودن انسان‌های مسخ شده

«قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه‌السلام قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- عَذابَ‏ الْخِزْی‏ فِی‏ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَةِ مَا هُوَ عَذَابُ خِزْی الدُّنْیا فَقَالَ وَ أَی خِزْی أَخْزَى یا أَبَا بَصِیرٍ مِنْ أَنْ یكُونَ الرَّجُلُ فِی بَیتِهِ وَ حِجَالِهِ وَ عَلَى إِخْوَانِهِ وَسْطَ عِیالِهِ إِذْ شَقَّ أَهْلُهُ الْجُیوبَ عَلَیهِ وَ صَرَخُوا فَیقُولُ النَّاسُ مَا هَذَا فَیقَالُ مُسِخَ فُلَانٌ السَّاعَةَ فَقُلْتُ قَبْلَ قِیامِ الْقَائِمِ عجّل‌الله‌فرجه أَوْ بَعْدَهُ قَالَ لَا بَلْ قَبْلَهُ»[۲]

ابوبصیر می‌گوید: از امام صادق علیه‌السلام در مورد این آیه سؤال كردم: «برای گروهی در دنیا و آخرت عذاب خواری و رسوایی است.» و پرسیدم عذاب خواری در دنیا چیست؟ امام علیه‌السلام فرمودند: كدام خواری و ذلت بدتر از این است كه فردی در خانه خود بین خانواده و دوستانش است. خانواده او گریبان چاك می‌كنند و ناله و فریاد می‌زنند. مردم می‌گویند: چه شده؟ جواب پاسخ داده می‌شود فلانی در این ساعت مسخ شد.

از امام صادق علیه‌السلام سوال كردم این اتفاق قبل از قیام حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه است یا بعد از آن؟ فرمودند: قبل از آن.

در دوره غیبت اگر افراد تحت تربیت صحیحی قرار نگیرند به یكباره حیوانیت آنها بروز كرده و ملكوت آنها ظاهر می‌شود و عجیب این است كه ظهور ملكوت افراد برای اهل و خانواده او دیدنی است.

مرحوم شیخ حسنعلی مقدادی اصفهانی (معروف به نخودكی)، شبی در عالم رؤیا دید كه امام رضا علیه‌السلام در قسمتی از صحن سقاخانه روی بلندی ایستاده و دست مبارك خود را بالا گرفته‌اند و زائرانی كه به صورت حیوان‌های مختلف هستند به محض رد شدن از زیر دست حضرت، به شكل انسان در می‌آیند. بعد از این رؤیا مرحوم نخودكی وصیت كرد پس از مرگ او را در همان مكان دفن كنند (در صحن سقاخانه، نقطه مقابل ایوان طلا )‌

آری، دست ولایت می‌تواند در افراد تصرف كرده و وجود حیوانی آنها را به انسان بَدَل كند.

انسان مسخ شده، كسی است كه تحت ولایت اولیاء الله قرار ندارد. چنین شخصی در حقیقت فاقد باطن انسانی است، و دچار عذاب خواری و ذلت می‌شود.

مطلب دیگری كه در روایت وجود دارد این است كه گاهی بین افراد یك خانواده، تفاوت بسیاری وجود دارد، یكی آنقدر از جایگاه انسانی‌اش سقوط كرده كه مسخ می‌شود و دیگری آنقدر بالا رفته كه چشم ملكوتی‌اش باز شده و مسخ شدن دیگری را مشاهده می‌كند.

نكته قابل تأمل دیگر در روایت، ناله كردن خانواده شخص مسخ شده است.

گویا ناله اطرافیان اثر دارد. شاید آه و ناله موجب شود یك ولی خدا به سراغ انسان آمده و به فریادش برسد.

هیچ یك از ما نمی‌تواند از خودش خاطر جمع باشد كه تا پایان عمر تحت ولایت اولیاء باقی مانده و دچار نسخ نشود.

اگر بخواهیم در شمار كسانی نباشیم كه مورد عذاب خزی قرار می‌گیرند و مسخ می‌شوند، باید به كهف الوری پناه ببریم و از حضرات معصومین علیهم السلام یاری بطلبیم.

مبارک بودن ماموم‌های حضرت ولی‌عصر عج

در سوره مباركه مریم آیه ۳۱ حضرت عیسی علیه‌السلام خود را اینگونه معرفی می‌كند:

«وَ جَعَلَنی‏ مُبارَكاً أَینَ ما كُنْت‏»

« هر جا باشم خداوند مرا مبارك قرار داده است.»

مبارك بودن در این آیه به چند معناست:‌

• كثیر الخیر هستم و خیررسانی‌ام به دیگران زیاد است.
• به دیگران نفع می‌رسانم و اذیت‌‌‌‌ها را از آنان دور می‌كنم.
• هر كس مصاحب من شود، از بركت وجود من بهره مند می‌گردد. (این بركت، اعراض از دنیا و اقبال به آخرت است.)
• خدا مرا امر به معروف و ناهی از منكر، مرشد گمراهان و ناصر مظلومان و فریاد رس دلسوختگان قرار داده.
• ناصح خلق هستم، از فقیران دستگیری می‌كنم و آسیب را از افراد دور می نمایم.
• به واسطه این مبارك بودن احیاء موتی دارم و مردگان را زنده می‌كنم.

عیسی علیه‌السلام مأموم امام زمان عجّل‌الله‌فرجه است. خدای سبحان مأموم امام عصر عجّل‌الله‌فرجه را تا این اندازه مبارك قرار داده است، پس خود امام عصر عجّل‌الله‌فرجه چه میزان بركت دارد؟!

امكان ندارد وجود مبارك حضرت به فردی توجه كنند و او مسخ شود. اگر ولایت امام عجّل‌الله‌فرجه در وجود انسان نفوذ كند، حتما اصلاحات لازم در فرد صورت می‌گیرد.

امام عجّل‌الله‌فرجه نور است، حتی از روزنه‌ای به قلب و دل افراد نفوذ می‌كند. اما كسانی كه با معصیت، غفلت و اشتغال به دنیا، بین خود و امامشان عایق گذاشته‌اند، مانع این نفوذ می‌شوند.

• «وَ جَعَلَنی‏ مُبارَكاً أَینَ ما كُنْت‏»: من در آسمان باشم یا در زمین ، در میان جهال باشم یا در میان اهل علم، وجودم مبارك است. همواره وجودم موجب نفع كثیر، خیر وسیع و دفع اذیت برای دیگران است.

ما بر این باوریم كه امام از مأموم با فضیلت‌تر است. حضرت عیسی علیه‌السلام ‌طبق معرفی قرآن، بركاتی بسیار وسیع و كثیر دارد. بنابراین بركت وجود حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه كه امام است برای ما قابل تصور نخواهد بود.

اگر حضرت در قلب ما حضور داشته باشد، قلبمان مبارك می‌شود، اگر به مالمان توجه كند مال، مبارك می‌شود، اگر به توان ما عنایت كند، توانمان پر بركت می‌شود، اگر به وقت و زمان ما توجه نماید وقتمان با بركت می‌شود و … امكان ندارد در زندگی با امام زمان عجّل‌الله‌فرجه باشیم، با وجود مبارك و مقدسش ارتباط برقرار كنیم و لحظه به لحظه بركات خاص به سوی زندگیمان روانه نشود.

ارتباطی گسترده در پرتو عرض ارادت به مولا

در زیارت امام زمان عجّل‌الله‌فرجه بعد از نماز صبح، از خدای سبحان درخواست می‌كنیم به وجود مقدس حضرت درود بفرستد:

«اللَّهُمَّ بَلِّغْ مَوْلَای صَاحِبَ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ‏ اللَّهِ‏ عَلَیهِ‏ عَنْ‏ جَمِیعِ‏ الْمُؤْمِنِینَ‏ وَ الْمُؤْمِنَاتِ فِی مَشَارِقِ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبِهَا وَ بَرِّهَا وَ بَحْرِهَا وَ سَهْلِهَا وَ جَبَلِهَا حَیهِمْ وَ مَیتِهِمْ وَ عَنْ وَالِدَی وَ وُلْدِی وَ عَنِّی مِنَ الصَّلَوَاتِ وَ التَّحِیاتِ زِنَةَ عَرْشِ اللَّهِ وَ مِدَادَ كَلِمَاتِهِ وَ مُنْتَهَى رِضَاهُ»[۳]

گویا هنگام عرض ارادت به ساحت مقدس امام عصر عجّل‌الله‌فرجه حامل سلام و صلوات همه مومنین و مومنات هستیم و به نیابت از همه اهل ایمان به امام زمان عجّل‌الله‌فرجه درود می‌فرستیم.

در حقیقت هنگام پیوست با امام زمان عجّل‌الله‌فرجه آنقدر وجودمان پر بها و قیمتی می‌شود كه می‌توانیم از سوی تعداد بی‌شماری از افراد، به پیشگاه امام عجّل‌الله‌فرجه صلوات بفرستیم، به تعداد مؤمنینی كه در شرق و غرب عالم، در خشكی‌ها و دریاها و كوه‌ها و دشت‌ها هستند، مؤمنینی كه زنده‌اند یا از دنیا رفته‌ و به رحمت حق پیوسته‌اند.

برای فرستادن صلوات و تحیات به امام عصر عجّل‌الله‌فرجه به حدی قائل نیستیم و از خدای سبحان می‌خواهیم درودش به اندازه عرش «زِنَةَ عَرْشِ اللَّهِ» و به میزان پسندش باشد.

«مُنْتَهَى رِضَاهُ»

در پرتو ارتباط با امام زمان عجّل‌الله‌فرجه، انسان می‌تواند آنقدر به درجات بالا و والایی دست یابد كه در مقام رضا قرار گیرد. وقتی از خدای سبحان می‌خواهیم در حد رضایت خودش به مولایمان درود بفرستد، در حقیقت طالب رضایت خدا هستیم. نمی‌شود ما درخواست رضایت حق را داشته باشیم و خداوند درخواست ما را نپسندد. وقتی درخواست ما مورد پسند قرار می‌گیرد در نهایت خودمان در مسیری قرار می‌گیریم كه مورد پسند حضرت حق واقع می‌شویم، زیرا فعل از فاعل جدا نیست.

ارتباط با امام زمان عجّل‌الله‌فرجه ما را بلند نظر و كلان نگر می‌كند. هر صبح كه می‌خواهیم به اماممان عرض ارادت داشته باشیم، نه تنها از جانب خود، بلكه از سوی همه مؤمنین و مؤمنات به حضرت درود می‌فرستیم.

گویا با این گونه درود و سلام، با همه مؤمنینی كه در سرزمین‌ها و اقلیم‌های مختلف هستند، با كسانی كه از این عالم رفته‌اند و حتی با مؤمنینی كه هنوز به دنیا نیامده‌اند ارتباط برقرار می‌كنیم.

زیرا مطلوب همه ما در آغاز هر روزمان یك امر است: عرض ارادت به ساحت حضرت حجت، با درودی بی‌نهایت و مورد پسند حضرت حق.

حضور در جایگاه مورد توجه امام

در بعضی از دعاهایمان از خداوند تقاضا می‌كنیم:

«اللَّهُمَ‏ لَا تَحْرِمْنِی مَنَازِلَ أَوْلِیائِك‏»[۴]

«خدایا ! مرا از منزل‌های اولیاء خود محروم نفرما.»

می‌خواهیم در جایگاهی قرار بگیریم كه امام عجّل‌الله‌فرجه در آنجا حضور دارد. می‌دانیم امام زمان عجّل‌الله‌فرجه به مكان‌هایی نظر خاص دارند، به جمع‌هایی توجه می كنند و آنها را مورد عنایت خود قرار می‌دهند. از خداوند تمنا می‌كنیم كه از این جایگاه‌ها محروم نشویم.

حتما قابلیت این درخواست را داریم، اگر اینگونه نبود دعا كردنمان كاری عبث و تقاضا داشتن‌مان امری بیهوده و بی‌معنا بود.

در حقیقت انسان در ادعیه به ظرفیت بالای خود و به لایه‌های پنهان وجود خویش پی می‌برد.

«لَا تَحْرِمْنِی»

هر فرد، در این دعا برای خودش درخواست می‌كند در جایگاهی قرار گیرد كه امام عجّل‌الله‌فرجه در آنجا حضور یافته و به آن جمع توجه داشته.

نكته قابل توجه این است كه هر كس باید برای عدم محرومیت خود دعا كند، نه دیگری، زیرا هر فردی خودش برای تحقق این امر مانع ایجاد می‌كند. تا زمانی كه دیگران را در محرومیتهایمان مقصر بدانیم، اصلاحی صورت نمی‌گیرد. باید به این باور برسیم كه ریشه همه بی‌توفیقی‌ها در وجود خود ماست. اگر به تهذیب نفس و اصلاح خود بپردازیم می‌توانیم به جایی برسیم كه در مكان‌ها و جمع‌های مورد توجه امام زمان عجّل‌الله‌فرجه قرار گیریم و از الطاف خاص حضرت بهره‌مند شویم.

رفتن به زیارت؛ راهکار رفع دلتنگی دوری از حضرت

یكی از مصادیق «مَنَازِلَ أَوْلِیائِك» زیارتگاه‌ها و مشاهد شریفه است.

شخصی خدمت آیت الله بهجت رحمه‌الله‌علیه رسید و پرسید : زمانی كه خیلی برای امام زمان عجّل‌الله‌فرجه دلتنگ می‌شویم، چه كنیم؟ آیت الله بهجت رحمه‌الله‌علیه گفتند: هر زمانی به زیارتگاهی مشرف می‌شوید یا قبلش حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه آنجا بودند یا بعدش حضور می‌یابند، شاید هم زمان كه شما آنجا هستید ایشان هم حضور داشته باشند.

به ما آموخته‌اند كه هر زمان برای امام حاضر ناظرمان دلتنگ شدیم، به زیارت برویم و از این طریق موانع وصال را كنار بزنیم.

طریق ولایت، تنها راه  رسیدن به توحید

شخصی از مرحوم شیخ جعفر مجتهدی رحمه‌الله‌علیه سؤال كرد اخص كلمات توحید چیست؟ ایشان فرمودند: اخص كلمات توحید «لا اله الا هو» است. «هو» اشاره نیست، بلكه هویت غیبیه خدای سبحان را مطرح می‌كند.

باطن كلمه توحید ولایت است:‌ ابجد «لا اله الا هو»‌ ۱۱۰ است که برابر ابجد اسم مبارك امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌باشد. یعنی تنها راه رسیدن به توحید طریق ولایت است.

به محضر اماممان عرض می‌كنیم:

آقا جان! طریق وصولِ به حقیقت توحید، ولایت شماست. می‌دانیم باید در پرتو ارتباط با «ولی الله» به «الله» برسیم. تمنا می‌كنیم با عنایت خود، ما را برای رابطه‌ای خالصانه، عارفانه و عاشقانه یاری كنید.

مولا جان! یا «اباصالح» ! شما پدر صالحین هستی. عاجزانه تقاضا می‌كنیم دعایمان كنید صالح شویم و شما پدری‌مان را به عهده بگیرید تا در پرتو ارتباطی مستمر، در دامن پر مهر شما جای گرفته و از الطاف بی پایانتان برخوردار شویم.

ماییم و پیر میكده و ذكر خیر او                       امید ما به اوست، نداریم غیر او

تاریخ جلسه: ۹۶/۱۲/۹ ـ جلسه ۸

«برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»

[۱] بحار الانوار، ج۵۱، ص۱۶۰

[۲] الغیبه للنعمانی، ص۲۶۹

[۳] بحار الانوار، ج۹۹، ص۱۱۰

[۴] بحار الانوار، ج۹۵، ص۲۵۳